Otizm Spektrum Bozukluğu

Otizm spektrum bozukluğu, bir kişinin başkalarını nasıl algıladığını ve sosyalleştiğini etkileyen, sosyal etkileşim ve iletişimde sorunlara neden olan beyin gelişimi ile ilgili bir durumdur. Bu bozukluk ayrıca sınırlı ve tekrarlayan davranış kalıplarını da içermektedir. Otizm spektrum bozukluğundaki "spektrum" terimi, geniş bir semptom ve şiddet yelpazesini ifade etmek için kullanılmaktadır.

Otizm spektrum bozukluğu, daha önce ayrı olarak kabul edilen rahatsızlıkları içermekteydi. Bunlar; Otizm, Asperger sendromu, çocuklukta dezorganize bozukluk ve yaygın gelişimsel bozukluğun belirtilmemiş bir formudur.  Bazı insanlar, genellikle otizm spektrum bozukluğunun benzer olduğu düşünülen "Asperger sendromu" terimini kullanmaktadır.

Otizm spektrum bozukluğu erken çocukluk döneminde başlar ve sonunda toplumda, örneğin sosyal olarak, okulda ve işyerinde işlevsellik sorunlarına neden olur. Genellikle çocuklar ilk yıl içinde otizm belirtileri gösterirler. Az sayıda çocuk ilk yıl normal olarak gelişiyor ve daha sonra otizm semptomları geliştirdiğinde 18 ila 24 aylık arasında bir gerileme döneminden geçiyor gibi görünüyor.

Otizm spektrum bozukluğunun tedavisi bulunmamakla birlikte, yoğun ve erken tedavi birçok çocuğun hayatında büyük bir fark yaratabilir.

Otizm Spektrum Belirtileri

Bazı çocuklar, erken bebeklik döneminde, göz temasında azalma, isimlerine yanıt vermeme veya bakım verenlerine ilgisizlik gibi otizm spektrum bozukluğu belirtileri gösterir. Diğer çocuklar ise, yaşamlarının ilk birkaç ayı veya yılı boyunca normal olarak gelişebilir ancak daha sonra aniden içine kapanık veya saldırgan hale gelebilir veya halihazırda edindikleri dil becerilerini kaybedebilirler. Bahsedilen tüm belirtiler genellikle 2 yaşına kadar görülmektedir.

Otizm spektrum bozukluğu olan her çocuğun, düşük işlevsellikten yüksek işlevselliğe kadar kendine özgü bir davranış modeli ve şiddet düzeyi olması muhtemeldir.

Otizm spektrum bozukluğu olan bazı çocuklar öğrenmede güçlük çekerler ve bazılarında normalden daha düşük zeka belirtileri olabilir. Bozukluğu olan diğer çocuklar normal ila yüksek zekaya sahiptir. bu çocuklar çabuk öğrenirler ancak iletişim kurmada ve günlük yaşamda bildiklerini uygulamada ve sosyal durumlara uyum sağlamada sorun yaşarlar.

Her çocuktaki semptomların benzersiz karışımı nedeniyle, şiddeti belirlemek bazen zor olabilir. Genellikle, bozuklukların düzeyine ve bunların işlev görme yeteneğini nasıl etkilediğine dayanmaktadır.

Aşağıda, otizm spektrum bozukluğu olan kişiler tarafından gösterilen bazı yaygın belirtiler bulunmaktadır.

Sosyal iletişim ve etkileşim

Otizm spektrum bozukluğu olan bir çocuk veya yetişkin, aşağıdaki belirtilerden herhangi biri de dahil olmak üzere sosyal etkileşim ve iletişim becerileri ile ilgili sorunlar yaşayabilir:

• Adına yanıt vermiyor veya bazen sizi duymuyormuş gibi görünebilir
• Sarılmaya veya yakın temas kurmaya dirençlidir ve yalnız oynamayı, kendi dünyasına çekilmeyi tercih eder.
• Göz teması zayıf ve yüz ifadesi yok denecek kadar azdır.
• Konuşmamak veya önceki sözcük ya da cümleleri söyleme yeteneğini kaybetmek
• Bir görüşme başlatamaz veya devam ettiremez
• Yalnızca istekte bulunmak veya öğeleri etiketlemek için ilişki kurabilir
• Anormal bir ton veya ritimle konuşur ve şarkı söyleyen bir ses veya robot benzeri bir konuşma kullanabilir
• Kelimeleri veya cümleleri kelimesi kelimesine tekrarlar, ancak bunları nasıl kullanacağını anlamaz.
• Basit soruları veya yönergeleri anlamıyor gibi görünür
• Duyguları veya hisleri ifade edemez ve başkalarının duygularından habersiz görünür
• İlgiyi paylaşmak için nesneleri işaret etmez veya getirmez
• Pasif, agresif veya yıkıcı olarak sosyal etkileşime uygunsuz bir şekilde yaklaşır
• Diğer insanların yüz ifadelerini, vücut duruşlarını veya ses tonlarını yorumlamak gibi sözel olmayan ipuçlarını tanımakta güçlük çeker.

Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Kişilerin Davranış Kalıpları

Otizm spektrum bozukluğu olan bir çocuk veya yetişkin, aşağıdaki belirtilerden herhangi biri de dahil olmak üzere sınırlı, tekrarlayan davranış kalıplarına, ilgi alanlarına veya etkinliklere sahip olabilir:

• Sallanma, dönme veya el çırpma gibi tekrarlayan hareketleri gerçekleştirir
• Isırmak veya kafaya vurmak gibi kendine zarar verebilecek faaliyetlerde bulunur
• Belirli rutinler veya ritüeller geliştirir ve en ufak bir değişiklikte rahatsız olur.
• Koordinasyon sorunları veya sakarlık, parmak uçlarında yürüme gibi garip hareket kalıpları vardır. Katı veya abartılı vücut dili vardır.
• Bir oyuncak arabanın dönen tekerlekleri gibi bir nesnenin ayrıntılarından etkilenir, ancak nesnenin genel amacını veya işlevini anlayamaz
• Işığa, sese veya dokunmaya karşı alışılmadık derecede hassastır ancak ağrı veya sıcaklığa karşı kayıtsız olabilir.
• Taklit veya hayal ürünü oyunlara katılmaz
• Aşırı odaklanmış şekilde bir nesneye veya aktiviteye sabitlenebilir
• Sadece birkaç yiyecek yemek veya belirli bir dokuya sahip yiyecekleri reddetmek gibi belirli yiyecek tercihleri ​​​​vardır.

Otizm spektrum bozukluğu olan bazı çocuklar, olgunlaştıkça, başkalarıyla daha fazla meşgul olurlar ve davranışta daha az rahatsızlık gösterirler. Bazıları, genellikle en az ciddi sorunları olanlar, sonunda normal veya normale yakın yaşamlara yol açabilir. Ancak diğerleri, dil veya sosyal becerilerde zorluk çekmeye devam eder ve gençlik yılları daha kötü davranışsal ve duygusal sorunları beraberinde getirebilir.

Ne zaman Uzman Birinden Görüş Alınmalı

Bebekler, kendi hızlarında gelişir ve çoğu gelişim kitaplarında bulunan kesin zaman çizelgelerini takip etmezler. Ancak otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar genellikle 2 yaşından önce bazı gecikmiş gelişim belirtileri gösterirler.

Çocuğunuzun gelişimiyle ilgili endişeleriniz varsa veya çocuğunuzun otizm spektrum bozukluğu olabileceğinden şüpheleniyorsanız, endişelerinizi doktorunuzla görüşmek yardımcı olabilir. Bozuklukla ilişkili semptomlar, diğer gelişimsel bozukluklarla da bağlantılı olabilir.

Otizm spektrum bozukluğunun belirtileri genellikle gelişimin erken dönemlerinde, dil becerilerinde ve sosyal etkileşimlerde bariz gecikmeler olduğunda ortaya çıkar. Çocuğunuzun bilişsel, dil ve sosyal becerilerinde gecikmeler olup olmadığını belirlemek için uzmanınız, aşağıdaki durumlarda gelişim testleri önerebilir:

• 6 aya kadar bir gülümsemeyle veya mutlu bir ifadeyle yanıt vermiyorsa
• 9 aya kadar sesleri veya yüz ifadelerini taklit etmiyorsa
• 12 aya kadar cümle kuramıyorsa
• 14 aya kadar jest ve mimik yapmıyorsa
• 16 aya kadar bebekçe sesler çıkarmıyorsa
• 18 aya kadar taklit veya rol yapmıyorsa
• 24 aya kadar iki kelimelik cümleler söylemiyorsa

Herhangi bir yaşta dil becerilerini veya sosyal becerilerini kaybediyorsa uzman birinin görüşünü almak doğru olabilir.

Bu konular hakkında detaylı bilgi almak için Şişli Terapi Enstitüsü’ne 0552 347 00 20  ulaşabilirsiniz.

BEŞİKTAŞ/ BALMUMCU