Bipolar Bozukluk Nedir?

Bu durumlar genellikle birkaç gün veya hafta boyunca sürebilir ve kişinin hayatını ciddi şekilde etkileyebilir. Bu bozukluk genellikle kişinin hayatını ciddi şekilde etkileyebilir ve tedavi edilmesi gereklidir. Tedavi seçenekleri arasında ilaçlar, psikoterapi veya her ikisi birlikte kullanılabilir.

Ayrıca bu bozukluk genellikle kronik bir sağlık durumudur ve yaşam boyu sürebilir. Kişinin semptomları ve tedaviye yanıtı farklı olabilir, bu nedenle süre değişebilir. Ancak, bipolar bozukluk semptomlarının kontrol altına alınması ve tedaviye yanıt vermesi ile kişinin hayat kalitesi ve işlevselliği açısından  genellikle olumlu anlamda bir iyileşme görülür.

Bipolar Bozukluğun Nedenleri Nelerdir?

Bipolar bozukluğun nedenleri tam olarak bilinmemektedir, ancak genetik, biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu olarak düşünülmektedir. Bu nedenler, her kişide farklı şekilde ve farklı şiddette etkili belirmesi ile birlikte, her kişinin tedavisi de farklılık gösterebilir.

Genetik faktörler: Bipolar bozukluk genetik olarak geçebilir. Aile içerisinde bipolar bozukluk öyküsü olan kişilerde, bu bozukluğun oluşma riski daha yüksektir. Genetik araştırmalar, bipolar bozukluğun oluşumunda genetik faktörlerin rol oynadığını göstermektedir.

Biyolojik faktörler: Bipolar bozukluk, beyindeki  nörotransmitterlerin dengesinin bozulması sonucu oluşur. Beyinde serotonin, norepinefrin ve dopamin gibi nörotransmitterler düzeyleri düzensiz olabilir. Ayrıca, beyinde bazı bölgelerin fonksiyonları bozulmuş olabilir.

Psikolojik faktörler: Bipolar bozukluk semptomlarını tetikleyebilen psikolojik faktörler arasında stres, travma, kayıp, yalnızlık, öfke, suçluluk gibi duygusal durumlar bulunmaktadır.

Çevresel faktörler: Kişinin yaşadığı çevre, özellikle uyku düzeninde değişiklikler, vitamin eksikliği gibi faktörler bipolar bozukluk semptomlarını tetikleyebilir. Ayrıca, kişinin kullandığı uyuşturucu veya alkol gibi maddeler de bipolar bozukluk semptomlarını tetikleyebilir.

Manik, Hipomanik ve Depresif Belirtiler Nelerdir?

Bipolar bozuklukta, kişinin duygusal düzeninde manik, hipomani ve depresif durumları arasında geçiş yapmasına neden olan bir ruh sağlığı bozukluğudur.

Bipolar bozuklukta manik dönem, kişinin enerjisi ve aktivitesi arttığı, duygusal dengesi bozulduğu, duygusal ve davranışsal semptomların ortaya çıktığı bir dönemdir. Manik dönem, kişinin hayatını oldukça etkileyebilir ve kişinin iş, aile ve sosyal ilişkileri gibi alanlarda zorluklar yaşamasına neden olabilir.

Kişi manik dönemlerinde ayrıca kendine veya başkalarına zarar verecek davranışlar sergileyebilir. Bu yüzden manik dönemlerin önemli bir rol oynadığı düşünülür ve kişinin manik dönemlerinde semptomlarını kontrol altına alması önemlidir.

Manik Belirtiler:

Aşırı enerjik olma hali,

Huzursuzluk ve konsantrasyon bozukluğu,

Aşırı iyimser ve neşeli olma,

Hızlı ve çok konuşma veya konu değiştirme

Aşırı harcama yapma

Aşırı içki veya uyuşturucu kullanımı

Aşırı cinsel aktivite

Aşırı sosyal aktivite veya işte çalışma

Yanlış kararlar alma

Uykuya ihtiyaç duymama veya uykuya ihtiyaç duyduğu halde uyuyamama

Hipomani dönemi, manik dönemle karşılaştırıldığında daha az şiddetli olmasına rağmen, hipomani dönemi de kişinin hayatını oldukça etkileyebilir ve kişinin iş, aile ve sosyal ilişkileri gibi alanlarda zorluklar yaşamasına neden olabilir. 

Hipomani Belirtileri:

Enerji ve hiperaktivite artışı

İyimserlik veya üstünkörlük

Konuşkanlık veya konu değiştirme

Uykuya ihtiyaç duymama veya uykuya ihtiyaç duyduğu halde uyuyamama

Depresif dönem, kişinin enerjisi ve aktivitesi azaldığı, duygusal dengesi bozulduğu, duygusal ve davranışsal semptomların ortaya çıktığı bir dönemdir. Depresif dönemler kişinin yaşadığı birçok sorunların oluşmasına neden olabilir. Örneğin, kişi depresif dönemlerinde işini kaybedebilir, ilişkilerini zedeleyebilir veya kendine zarar verebilir. Depresif dönemler kişinin hayat kalitesini düşüren bir durumdur.

Depresif Belirtileri:

Umutsuzluk veya üzüntü

Düşük enerji veya hiperaktivite yokluğu

İntihar düşünceleri veya planları

Uykuya ihtiyaç duyma veya uykuya ihtiyaç duyduğu halde uyuyamama

İştah kaybı veya aşırı yeme

Kendini önemsiz veya güçsüz hissetme

Kendine veya hayatına karşı suçluluk duyma

Konuşma veya hareketlerde yavaşlama veya hızlandırma

İlgi veya zevk kaybı

İşte veya okulda çalışmada azalma

Sosyal aktivitelerde azalma

Cinsel aktivitelerde azalma

Konsantrasyon bozukluğu veya bellek sorunları

Bipolar Bozukluğun Diğer Ruhsal Bozukluklarla İlişkisi Nedir?

Bipolar bozukluğun, diğer ruhsal bozukluklarla birlikte görülebildiği durumlar vardır. Aşağıda, bipolar bozuklukla sıkça görülen diğer ruhsal bozuklukların bazıları verilmiştir:

Depresyon: Depresif dönemlerde kişinin duygusal durumu düşük, enerjisi azalmış, iştahsızlık, uyku bozuklukları, konsantrasyon bozuklukları, karar verme yeteneğinde azalma ve kendine yönelik düşünceler gibi semptomlar ortaya çıkabilir. Aynı zamanda kişide kendine yönelik yıkıcı düşünceler ve kendine zarar verme düşüncesi de ortaya çıkabilir.

Anksiyete Bozuklukları: Anksiyete duygusu, kişinin kaygısının yoğun ve sürekli olduğu, kişinin endişelerle veya korkularla başa çıkamadığı bir durumdur. Kişinin anksiyete duygusu bipolar bozuklukta manik, hipomani ve depresif dönemlerde de ortaya çıkabilir. Depresif dönemlerde anksiyete duygusu kişinin düşük duygusal durumu ile birlikte ortaya çıkabilir.

Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB): Obsesif Kompulsif Bozukluğun, Bipolar bozukluk arasındaki ilişki,Manik ve hipomani dönemlerinde kişide yüksek enerji seviyesi, uykuya ihtiyaç duymama, sosyal aktivitelerde artma, karar verme yeteneğinde artma, cinsel dürtülerde artma, aşırı iddialı veya yüzeysel düşünceler, aşırı konuşma, duygusal aşırılıklar gibi semptomlar ortaya çıkabilir. 

Uyuşturucu veya alkol bağımlılığı: Bipolar bozuklukta madde bağımlılığı ile ilişkisi, kişinin manik ve hipomani dönemlerinde ortaya çıkabilir. Manik ve hipomani dönemlerinde kişide yüksek enerji seviyesi, uykuya ihtiyaç duymama, sosyal aktivitelerde artma, cinsel dürtülerde artma, aşırı konuşma, duygusal aşırılıklar gibi semptomlar ortaya çıkabilir. Bu semptomlar kişide madde kullanmaya yönelik davranışları tetikleyebilir.

Borderline kişilik bozukluğu (BKB): Bipolar bozuklukta kişinin depresif dönemlerinde Borderline Kişilik Bozukluğu (BKB) semptomları ortaya çıkabilir. Örneğin, kişi depresif dönemlerinde kişilik yapısındaki stabil olmayan özellikler, duygusal dengesizlikler ve ilişkilerde sık sık problemler yaşayabilir. Bu nedenle, bipolar bozuklukta kişinin depresif dönemlerinde BKB semptomlarının göz önünde bulundurulması önemlidir. 

Bunlar arasında birçok farklı kombinasyonlar var ve kişinin belirtileri ve tedaviye yanıtı farklı olabilir. Bu nedenle, kişinin ihtiyacına göre özel bir tedavi planı oluşturulması önemlidir.

Terapi Süreci ve Tedavi Yöntemleri 

Bipolar Bozuklukta Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) Süreci

Bipolar bozuklukta psikiyatrik tedavi genellikle ilaç tedavisi veya bilişsel davranışçı terapi (BDT) gibi psikoterapi yöntemleri ile birlikte uygulanır. Aşağıda, psikiyatrik tedavinin genel bir ilerleyişi verilmiştir:

Tanı konulması: Kişi psikiyatrist tarafından muayene edilir ve bipolar bozukluk tanısı konulur. Bu, kişinin semptomlarının taranması, geçmişteki sağlık durumu ve aile hikayesi gibi bilgilerin toplanmasını içerir.

İlaç tedavisi: Psikiyatrist, kişinin semptomlarını azaltmak için ilaçlar reçete eder. Bu ilaçlar genellikle antidepresanlar, antipsikotikler veya stabilizatörler olarak adlandırılır ve kişinin manik veya depresif dönemlerini kontrol etmek için kullanılır.

Psikoterapi: Kişi, psikiyatrist veya bir psikolog tarafından BDT gibi bir psikoterapi yöntemi ile tedavi edilir. Bu, kişinin düşüncelerini, duygularını ve davranışlarını analiz etmesine, yapıcı düşünceleri öğrenmesine ve duygularını ifade etme becerilerini geliştirmesine yardımcı olur.

İzleme ve değerlendirme: Psikiyatrist veya psikolog, kişinin ilaç tedavisi ve psikoterapiye nasıl cevap verdiğini izler ve gerektiğinde değişiklikler yapar.

Çalışma ve Ödev Teknikleri: Kişiye önerilen çalışmalar arasında düzenli uyku düzeni, egzersiz, yararlı yollarının öğrenilmesi, düzenli iletişim ve destek grupları gibi öneriler yer alabilir.

Terapi süreci, kişinin ihtiyaçlarına ve semptomlarına göre özelleştirilir ve ilerleme, kişinin tedaviye yanıtına ve semptomlarının kontrol altına alınmasına bağlıdır.

Bipolar bozuklukta psikanalitik terapi, kişinin duygusal, düşünsel ve davranışsal semptomlarının nedenlerini ve bunların kökenlerini araştırmayı amaçlar. Psikanalitik terapi, kişinin geçmişte yaşadıklarını ve bu yaşantıların nasıl etkilediğini anlamasına ve bu etkileri kontrol etmeye çalışmasına yardımcı olur.

Psikanalitik terapi süreci genellikle şöyle ilerler:

Psikoterapistle güvenli bir ortamda birey,  geçmişte yaşadıklarını, duygusal durumlarını ve düşüncelerini paylaşır. Psikoterapist, bireyin semptomlarının nedenlerini ve bilinçdışı düşüncelerini inceler.  Bu süreç bireyin duygusal, düşünsel ve davranışsal semptomlarının nedenlerinin  anlaşılması sağlanır ve geçmişte yaşadıklarının etkilerini kontrol etmesi ve gelecekteki davranışlarını değiştirmesi amaçlanır.

Bipolar Bozukluk için Uzman Bir Psikolog Desteği Almak

Kronik bir ruhsal sorun olan bipolarite, kişinin gündelik yaşamını olumsuz anlamda etkileyebilir. Terapi desteği almak, kişinin bipolar bozukluğunun semptomlarını yönetmesine ve hayatının kalitesini arttırmasına yardımcı olabilir.

Terapi desteği, kişinin manik, hipomani ve depresif dönemlerinde ortaya çıkan semptomları yönetmesine, duygusal dengesini sağlamasına ve kişilik yapısındaki stabil olmayan özellikleri yönetebilmesine yardımcı olabilir. Aynı zamanda kişinin gündelik hayatındaki problemleri yönetebilmesine de yardımcı olabilir.

Terapi desteği aynı zamanda kişinin kendine ve hayatına yönelik pozitif düşünceler oluşmasına, kendine yönelik yıkıcı düşünceleri yok etmesine, kendine ve hayatına yönelik pozitif düşünceler oluşmasına yardımcı olmaktadır.

Bu nedenle psikolojik destek almak, bipolar bozukluğu olan kişiler için önemli bir tedavi yöntemidir. Uzman bir psikolog, kişinin bipolaritenin belirtilerini ve nedenlerini anlamaya çalışarak, belirtilerin azalması ve anlaşılması yönünde uygun tedavi yöntemlerini belirlemeyi amaçlar. Siz de bu konuda zorluk yaşıyorsanız, İstanbul Beşiktaş’da bulunan ve Şişli Terapi Enstitüsü bünyesinde barındırdığımız uzman terapistlerimizden yüz yüze ya da online psikolojik destek alabilirsiniz.