Sosyal Medya Bağımlılığı

Sosyal Medya Bağımlılığının Nedenleri

1. Dopamin Salınımı ve Beyin Kimyası:
   Sosyal medya platformları, beyin kimyasını etkileyerek dopamin salınımını artırır. Beğeni, yorum ve paylaşım gibi olumlu geri bildirimler, kullanıcıların kendilerini iyi hissetmelerini sağlar ve bu durum bağımlılık yaratır.
2. Sosyal Kabul ve Onay İhtiyacı:
   İnsanlar, sosyal medya üzerinden sosyal kabul ve onay arayışı içine girerler. Takipçi sayısı, beğeniler ve yorumlar, bireylerin sosyal statülerini belirlemekte önemli rol oynar.
3. FOMO (Fear of Missing Out):
   FOMO, bireylerin sosyal medya kullanımlarını artıran önemli bir faktördür. Başkalarının neler yaptığını kaçırma korkusu, sürekli olarak sosyal medyayı kontrol etme ihtiyacı yaratır.

Sosyal Medya Bağımlılığının Belirtileri

1. Zaman Yönetiminde Zorluk:
   Sosyal medya bağımlılığı olan bireyler, zaman yönetiminde zorluk yaşar ve günlük rutinlerini aksatırlar. Sosyal medyada geçirilen zaman, kişisel ve profesyonel hayata olumsuz etkilerde bulunur.
2. Sosyal İzolasyon:
   Sosyal medya bağımlılığı, gerçek hayatta sosyal izolasyona yol açabilir. Bireyler, sanal etkileşimleri gerçek sosyal etkileşimlerin yerine koyar ve bu durum yalnızlık hissini artırır.
3. Anksiyete ve Depresyon:
   Sosyal medya bağımlılığı, anksiyete ve depresyon gibi psikolojik sorunlara yol açabilir. Özellikle genç bireyler, sosyal medyada karşılaştıkları mükemmellik algısı nedeniyle özgüven sorunları yaşayabilirler.

Sosyal Medya Bağımlılığının Sonuçları

1. Akademik ve Profesyonel Performansın Düşmesi:
   Sosyal medya bağımlılığı, akademik ve profesyonel performansın düşmesine neden olabilir. Zamanın verimsiz kullanılması, iş ve okul hayatında başarısızlıklara yol açar.
2. Uyku Bozuklukları:
   Sosyal medya bağımlılığı, uyku düzenini olumsuz etkiler. Gece geç saatlere kadar sosyal medyada vakit geçirme, uyku kalitesini düşürür ve gündüz yorgunluğuna neden olur.
3. Kişisel İlişkilerin Zayıflaması:
   Sosyal medya bağımlılığı, kişisel ilişkilerin zayıflamasına yol açar. Bireyler, sanal etkileşimlere daha fazla vakit ayırarak aile ve arkadaşlarıyla olan ilişkilerini ihmal ederler.

Sosyal Medya Bağımlılığına Çözüm Önerileri

1. Zaman Yönetimi:
   Sosyal medya kullanımını sınırlamak için zaman yönetimi stratejileri geliştirilmelidir. Belirli saatlerde sosyal medya kullanımı yapılmalı ve bu süreler dışında cihazlardan uzak durulmalıdır.
2. Sosyal Medya Detoksu:
   Belirli dönemlerde sosyal medya detoksu yaparak, dijital dünyadan uzaklaşmak ve gerçek dünyaya odaklanmak önemlidir. Bu süre zarfında, hobilerle ilgilenmek ve fiziksel aktivitelerde bulunmak faydalı olabilir.
3. Profesyonel Destek:
   Sosyal medya bağımlılığı ciddi boyutlara ulaştığında, profesyonel yardım almak gerekebilir. Psikologlar ve terapistler, bağımlılıkla başa çıkma konusunda bireylere destek sağlayabilirler.

Sosyal Medya Bağımlılığında Terapi Süreci

Öncelikle gerçekten bir sosyal medya bağımlısı olup olmadığınızı belirlemek için yukarıdaki belirtileri iyi irdelemek gerekir. Daha sonra sosyal medya bağımlısı olduğunuzu düşünüyorsanız kurtulma yolundaki ilk adımı süreç içinde kendinizi fark ederek zaten atmış oluyorsunuz. Fakat insanın kendi kendine bir bağımlılığı fark etmesi çok uzun zaman alabileceği için yakınlarınızdaki kişilere sorular yöneltebilirsiniz, sence ben ne kadar sıklıkla telefonu elime alıyorum, sohbetlerimde sosyal medyada olan haberlerden ya da insanlardan bahsedip duruyor muyum, fotoğraf paylaştığım zaman beğeni sayısına bakarken içimde bir endişe görüyor musun tarzında sorular yöneltebilirsiniz.

Sosyal medya bildirimlerinin ve konuşma gruplarınızı belirli bir saatten sonra sessiz moda alarak kullanın

Telefonda ana ekranda sosyal medya bildirimlerinin görünürlüğünü kapatın.

Gün içerisinde sosyal medyaya bakma zamanını belirleyin. Bu günde 30 dakikayı geçmemeli gibi süre sınırı koymak kendinizi kontrol edebilmenizi destekler. Örneğin, öğlen 15 dakika, gece 15 dakika olabilir ve kendinize verdiğiniz süre dolduğunda mutlaka kapatın.

Birileriyle iletişimi yazılı olarak değil, sözel olarak yapmaya çalışın. Yani birisiyle konuşmanız gereken bir şey varsa telefon açın ya da yüz yüze görüşün.

Spor yapmak, kitap okumak gibi beğeneceğiniz aktivitelere zaman ayırın. Gün içerisinde yapacağınız aktiviteleri programlamak sınırlandırmayı korumanıza yardımcı olabilir.

Arkadaş görüşmelerinizi size yakın olabilecek konumları seçerek, arttırmaya çalışın.

Sonuç

Sosyal medya bağımlılığı, modern yaşamın getirdiği önemli bir sorundur. Dopamin salınımı, sosyal kabul arayışı ve FOMO gibi faktörler, sosyal medya kullanımını artırmakta ve bağımlılığa yol açmaktadır. Bu durum, akademik ve profesyonel performansın düşmesi, uyku bozuklukları ve kişisel ilişkilerin zayıflaması gibi olumsuz sonuçlar doğurur. Ancak, zaman yönetimi, sosyal medya detoksu ve profesyonel destek gibi çözüm önerileriyle, sosyal medya bağımlılığıyla başa çıkmak mümkündür.

Kaynakça

• Foucault, M. (2012). Cogito.
• Klein, M. (n.d.). Haset ve Şükran.
• Freud, S. (n.d.). Günlük Yaşamın Psikopatolojisi.