Çocuklarda Benlik Gelişimi | Öz Güven Eksikliği ve Aşırı Güven | Çocuklarda Öz Güven Eksikliğinin Sebepleri | Olumlu Benlik Kazanımı Nasıl Geliştirilir? |
Çocuklar için Benlik Kavramı
Çocuklar için benlik kavramı çocuğun kendisiyle ilgili zihninde çizdiği görünümdür. Çocuğun benlik imajı aile içinde anne babası ve kardeşlerinin etkisiyle gelişmeye başlar; okul, arkadaşlar gibi sosyal çevrelere girdikçe gelişmeyi sürdürür. Anne babanın sevip istediği, destekleyip ilgi gösterdiği çocuklar, olumlu benlik saygısı ve öz güven geliştirebilirler.
Yüksek benlik saygısına sahip olan çocuk, kendisini, gerçekçi hedefler koyabilen ve bunları gerçekleştirebilen yetenekli, başarılı bir birey olarak algılar. Başarılarını, kazandıklarını kendi emeği ve çabası olarak görür. Herhangi bir konuda başarısızlığa uğradığında daha iyisini yapmak için kendini motive eder. Hatalarını kabul eder ve başkalarını suçlamaktan kaçınır. Düşük benlik saygısına sahip olan çocuklar ise okulda ve günlük yaşamda kapasitelerinin altında başarılar hedefleme eğiliminde olurlar. Başarılarının çoğunu kendi kontrollerinin dışındaki diğer etkenlere dayandırırlar. Bu nedenle de kendilerine olan güvenleri azdır.
Öz güven, kişinin kendisiyle barışık olması, kendini olduğu gibi kabul etmesi; yani olumlu bir benlik algısı geliştirmesi anlamına gelmektedir. Kendine güvenen çocuk hem sosyal ilişkilerinde, hem de akademik düzeyde kendini ifade edebilecek olgunluğa erişmiştir.
Öz Güven Eksikliği ve Aşırı Güven
Öz güven iki uçlu bir durumdur
. Öz güven eksikliği ve aşırı güven durumlarının her ikisi de bazı sorunlara neden olabilmektedir. Öz güven yetersiz olduğunda, çocukta, hakkını savunma, kapasitesini ortaya koyma, sosyal iletişimi sağlama konusunda sorunlar ortaya çıkabilir. Sosyal ortamlarda genelde sessiz, çekingen ve tedirgindir. Kendini ifade etmeye korkar, geri planda kalmaktan rahatsız olmaz. Görev ve sorumluluk almak istemez, arkadaşları içinde pasif ve edilgen bir konumdadır.
Öz güven aşırı olduğunda ise, çocuk her konuda ön planda olmak, sürekli ilgi çekmek ve övülmek ister. Kurallara karşı saygısız olabilir, otoriteyi önemsemez, hep kendi dediği olsun ister. Bu çocuklar hayatlarının belli dönemlerinde yaşadıkları ciddi sıkıntılardan dolayı stres ve sıkıntıya diğer çocuklara göre daha çabuk girerler.
Çocuklarda Öz Güven Eksikliğinin Sebepleri
[caption id="" align="alignleft" width="498"]
Çocuklarda Benlik ve Öz Güven Duygusu[/caption]
Çocuklarda görülen güven eksikliğinin sebepleri aile tutumları ve çevresel koşullarla ilgili olarak ortaya çıkmaktadır. Çocuklarda bu eksikliğin nedenlerinden biri aşırı korumacı davranan ailelerdir. Çocuğun hiçbir zorlukla karşılaşmaması için her türlü işin anne baba tarafından yapıldığı bu tip ailelerde çocuğun kendi problemlerine çözüm bulabilmesi becerisi eksik kalmaktadır.
Çocuğun kendine güvenini azaltan bir diğer ebeveyn tutumu ise mükemmeliyetçi anne- babalardır. Sürekli eleştirilen, hiçbir yaptığı beğenilmeyen çocuk kendini değersiz, yeteneksiz, yetersiz hisseder ve sorumluluk almak istemez.
Olumlu Benlik Algısı Kazanımı Nasıl Geliştirilir?
- Çocuğun kendine ve başkalarına güvenebilmesini sağlamak için verilen sözlerin yerine getirilmesine dikkat edilmelidir.
- Çocuğun yaşına uygun beklentilere sahip olunmalıdır.
- Çocuğu sürekli kontrol altında tutmamalı, bazen serbest bırakarak kendi karar vermesine olanak verilmelidir. Bu şekilde kendi kendine başardığı duygusunu yaşayabilir.
- Sadece başardıkları için değil, çabası ve gösterdiği küçük gelişmeler için de cesaretlendirilmelidir.
- Başarısız olduğunda olumsuz kişisel eleştirilerden kaçınarak, destekleyici bir yaklaşımda bulunulmalıdır.
- Duygularını ifade etmesi, yaşadıklarını paylaşması konusunda çocuğa model olunmalıdır. Konuşmaya başladığında onu sonuna kadar dinlemek, çocuğun anlatma konusundaki isteğini ve kendini ifade becerisini arttıracaktır.
- Çocuğun yetenek alanlarını keşfetmesine olanak vererek güçlü yanlarına güvenmesi sağlanabilir.
Tüm bu adımları denediğiniz halde yine de bu problem ile başa çıkamadıysanız ebeveyn olarak oyun terapisi uygulayan bir çocuk psikoloğundan destek almasını sağlayabilirsiniz.
Şişli Terapi Enstitüsü olarak uzman çocuk-ergen kadromuz ile sizlere psikolojik destek sağlayabiliriz.
