Cinsiyet Disforisi Nedir?
Cinsiyet disforisi, kişinin doğumda atanan cinsiyeti ile içsel cinsiyet kimliği arasındaki uyumsuzluktan kaynaklanan derin rahatsızlık ve huzursuzluk hissi olarak tanımlanır. Bu durum, kişinin kendisini belirli bir cinsiyete ait hissetmemesi veya doğumda atandığı cinsiyetin toplumsal beklentilerine uymadığını hissetmesiyle karakterizedir.
Cinsiyet Disforisinin Tanımı ve Belirtileri
Cinsiyet disforisi, genellikle kişinin erken çocukluk döneminde ortaya çıkar ve yaşam boyu devam edebilir. Belirtileri arasında:
- Vücut Algısı: Kişi, bedeninin cinsiyet özelliklerinden rahatsızlık duyar ve bu özelliklerin değişmesini arzular. Örneğin, bir erkek çocuğu, penisine sahip olmayı istemeyebilir veya bir kız çocuğu, göğüslerinin büyümesini istemeyebilir.
- Sosyal Rol: Kişi, doğumda atanan cinsiyetine uygun olarak belirlenen toplumsal rol ve beklentilere uyum sağlamakta zorluk çeker. Erkek olarak atanan bir kişi, kadın giysileri giymek isteyebilir veya kadın olarak atanan bir kişi, erkek oyuncaklarıyla oynamak isteyebilir.
- Cinsiyet Kimliği: Kişi, kendisini başka bir cinsiyete ait olarak hisseder ve bu cinsiyete uygun bir isim ve toplumsal rol benimsemek isteyebilir.
Çocukluk Belirtileri
- Çocuğun tecrübeli / belirtilen cinsiyeti ile biyolojik cinsiyet arasındaki uyuşmazlık. Bu uyumsuzluk en az altı aydır mevcut
- Diğer cinsiyetten olma yönünde güçlü bir istek
- Erkeklerde (atanan cinsiyet), çapraz giyinme için kuvvetli bir tercih
- Kızlarda (atanan cinsiyet) sadece tipik erkeksi kıyafet tercihi
- İnanç veya fantezi oyunlarında cinsiyetler arası roller için kuvvetli bir tercih
- Diğer cinsiyet tarafından basmakalıp kullanılan oyuncaklar, oyunlar veya aktiviteler için güçlü bir tercih
- Bir kişinin cinsel anatomisini güçlü bir sevmemek
- Sosyal ilişkilerde, okul veya ev hayatı gibi temel iş alanlarında klinik olarak önemli sıkıntı veya bozulma
Ergenler ve Yetişkinlerdeki Belirtiler
- Kişinin tecrübeli / ifade edilen cinsiyeti ve birincil cinsellik özellikleri (cinsel organlar) ve / veya ikincil cinsiyet özellikleri (göğüsler, koltuk altı saçları) arasındaki uyumsuzluk. Bu uyumsuzluk en az altı aydır mevcut.
- Birincil birincil ve / veya ikincil cinsiyet özelliklerinden kurtulmak için güçlü bir istek
- Diğer cinsiyetin birincil ve / veya ikincil cinsiyet özellikleri için kuvvetli bir istek
- Diğer cinsiyetten (veya bazı alternatif cinsiyetlerden) kuvvetli bir istek
- Diğer cinsiyet olarak tedavi edilmek için kuvvetli bir istek
- Kişinin diğer cinsiyetteki tipik his ve tepkilere sahip olduğuna dair kuvvetli bir inanç
- Sosyal ilişkilerde, okul veya ev hayatı gibi temel iş alanlarında klinik olarak önemli sıkıntı veya bozulma
Cinsiyete dayalı davranışlar, çocukların cinsiyete dayalı davranışları ve ilgi alanlarını belirtmeye başladıkları gelişim döneminin başlangıcı olan 2 yıla kadar erken başlamaktadır. Erken başlangıçlı cinsiyet disforisi tipik olarak çocukluk döneminde başlar, ergenlik ve yetişkinlik dönemine girer; bu da geç başlangıçlı cinsiyet disforisinin ergenlik döneminde ya da daha sonraki yaşamında ortaya çıkmasına neden olur.
Psikolojik ve Fiziksel Etkiler
Cinsiyet disforisi yaşayan bireyler, genellikle yoğun psikolojik stres ve anksiyete yaşarlar. Bu durum, depresyon, sosyal izolasyon, düşük benlik saygısı ve öz zarar davranışlarına yol açabilir. Fiziksel olarak da, kişi hormonal tedavi veya cinsiyet geçiş ameliyatları gibi tıbbi müdahalelere başvurabilir.
Cinsiyet Disforisinin Nedenleri
Cinsiyet disforisinin kesin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik, hormonal ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu olduğu düşünülmektedir. Beyin yapısı ve işlevlerindeki farklılıklar, prenatal hormon düzeyleri ve çocukluk dönemi cinsiyet normlarına maruz kalma gibi etkenler, cinsiyet disforisinin gelişiminde rol oynayabilir.
Tedavi Yöntemleri
Cinsiyet disforisinin tedavisi, kişinin bireysel ihtiyaçlarına ve hedeflerine göre değişir. Tedavi seçenekleri arasında:
- Psikoterapi: Kişinin cinsiyet kimliği ve cinsiyet ifadesiyle ilgili duygularını keşfetmesine ve kabul etmesine yardımcı olur.
- Hormonal Tedavi: Kişinin istediği cinsiyet özelliklerine daha uygun bir bedene sahip olmasını sağlamak için hormon tedavileri uygulanabilir.
- Cerrahi Müdahaleler: Cinsiyet geçiş ameliyatları, kişinin bedenini cinsiyet kimliğiyle uyumlu hale getirmeyi amaçlar.
Toplumsal Kabul ve Destek
Cinsiyet disforisi yaşayan bireylerin toplumsal kabul ve destek görmesi, iyilik hali ve ruh sağlığı açısından son derece önemlidir. Aile, arkadaşlar ve toplumun geri kalanı tarafından gösterilen destek, bu bireylerin kendilerini kabul etmelerini ve yaşam kalitelerini artırmalarını sağlar.
Kaynakça
- Akıl Hastalığı ve Psikoloji – Michel Foucault
- Kadın Psikolojisi – Karen Horney
- Comprehensive Dictionary of Psychoanalysis – Salman Akhtar