Psikoz Nedir?

Kişinin, düşünceleri, dünyayı ve gerçekleri algılayış biçimi, duyguları, davranışları bu hastalık sebebi ile etkilenmektedir. Psikoz, oldukça geniş bir tanımlamadır ve içerisinde birçok psikolojik problemi barındırmaktadır. Psikozun belirleyici olduğu hastalıklar kümesine ‘Psikotik Bozukluklar’ adı verilir. Sanrılı bozukluk, şizofreni, bipolar bozukluk, şizoaffektif bozukluk ve maddenin/ilacın yol açtığı psikoz bozukluğu bu gurubun içerisinde yer alır.  Çoğu zaman psikoz ve şizofreni halk arasında birbiri yerine kullanılır ancak psikoz kavramı şizofreninin de içerisinde olduğu bir grup ruhsal bozukluğun yarattığı gerçeklerden kopuk, kaotik, kendine özgü ortak ruhsal durumu tanımlar. Özellikle gerçeği değerlendirmenin bozulması, gerçekle hayal dünyasının birbirine girmesi psikozun en önemli ayırt edici özelliğidir. Bu belirtileri yaşayan kişiler gerçeklerden koptukları için genellikle hasta olduklarının farkına varmazlar. Kendine özgü bir hayal dünyası içinde yaşarlar.   

Psikoz Belirtileri Nasıl Ortaya Çıkar? 

Psikozun, tipik bir başlangıcı yoktur. Ataklar şeklinde ortaya çıkar. Ataklar sırasında;

• halüsinasyonlar (örneğin sesler duyduğunu, bir takım şeyler gördüğünü söylemesi),
• hezeyanlar (örneğin takip edildiğini, kendisine özel görevler verildiğini söylemesi), dağınık ve anlamsız konuşma,
• öz bakımda ciddi kötüleşme (günlerce banyo yapmamak, giysilere özen göstermemek),
• uyku bozuklukları (geceleri yeterli saat uyumama, günlerce uykusuz kalma),
• iştah sorunları,
• soyut konulara artan ilgi (din, felsefe gibi konular ile aşırı düzeyde ilgilenme),
• aşırı hareketlenme (yerinde duramama, huzursuz şekilde evin içinde gezinme), aşırı alınganlıklar,
• sosyal anlamda geri çekilme (dış dünyadan kopma, kimse ile görüşmek istememe),
• ilgi gösterdiği aktiviteleri artık devam ettirmek istememe veya gündelik sorumluluklarını yerine getirmeme gibi belirtiler görülebilir.

Düşünce ve davranışlarında değişimler gösteren kişinin, duygularında da değişimler söz konusudur. Duygularını ifade etmesinde azalma (eskisi gibi neşesini, üzüntüsünü göstermeme) olabileceği gibi olaylar ile orantısız şekilde öfke patlamaları, ağlama atakları da görülebilir. Ataklar sırasında bu sayılan belirtilerin hepsinin aynı anda olması gerekmemektedir. Bu belirtiler birkaç saat veya birkaç gün sürebileceği gibi, kişi doğru tedaviyi almazsa haftalarca, aylarca hatta yıllarca da sürebilir.

Neden Oluşur? 

Her bir psikoz vakası kendine has özellikler taşımakla beraber nedeni tam olarak belli değildir. Bununla birlikte psikoza neden olan bazı genel hastalık ve durumlar vardır. Bu hastalıklara geçmeden önce şu hususu da belirtmekte fayda var; uyku eksikliği, uyuşturucu kullanımı, aşırı alkol tüketimi gibi hususlarında psikozu tetikleyen yan etkenlerdir. Psikoza sebep olan hastalıklar,

• Beyin hastalıkları (Parkinson, Huntington vb.)
• Beyinde meydana gelen tümör ve kistler
• Alzheimer hastalığı
• HIV
• İnme
• Bazı epilepsi türleri