Katastrofik Düşünce (En Kötüyü Düşünmek) Nedir?

Günlük yaşamda her insan bazı olumsuz durumlarla karşı karşıya kalabilmektedir. Bu olumsuz durumlar karşısında olumsuz düşüncelere kapılmak oldukça normaldir. Ancak bazı insanlar, diğer insanlara göre bu olumsuz durumlarla karşı karşıya kaldıkları zaman daha da olumsuz düşüncelere kapılabilirler. Hatta bu kişiler, gerçekleşme ihtimali neredeyse imkansız olan olayları bile akıllarından geçirebilmektedirler.

Katastrof, kelime anlamı olarak ”çok kötü bir olay’’ anlamına gelir ve bilhassa felaket etkisine neden olacak bir durumu anlatır.

Stres yaratan durumlarla hemen hemen herkes karşılaşabilir. Bu gibi zorlu durumlar herkes için atlatması zor süreçlerdir. Ancak, stresle iyi şekilde baş edebilen kişiler rasyonel düşünme tarzı ile bu güç durumlardan daha kolay bir şekilde kurtulabilirler. Bu kişilere zıt olarak bazı insanlar ise bu gibi güç durumlarda rasyonel düşünemezler. Rasyonel düşüncelerin yerine katastrofik düşüncelerin etkisindeki bu kişiler, stresli durumlarda en kötü senaryoyu düşünürler. Böylece yeterince stres veren durumu daha da büyüterek, kendileri bu durumdan daha kötü yönde etkilerler. Diğer bakımdan katastrofik düşünce, bir sorundur.

Öğrencilerin bazen bazı derslerden başarısız olması olağan bir durumdur. Ancak bir dersten istediği sonucu alamayan bir öğrenci bu durumun ardından sürekli olarak ‘’Ya hep başarısız olursam?’’, ‘’Sanırım bu dersi hiçbir zaman geçemeyeceğim.’’, ‘’Ben beceriksiz biriyim ve bunu düzeltemiyorum.’’ Gibi düşünceleri aklından geçirirse bunlar katastrofik düşünceler halini alır. Normal şartlarda bir derste başarısız olan bir öğrencinin hayatın her alanında başarısız olacağına dair bir kural yoktur. İnsanların meşgul olduklarında telefonları açamamaları da oldukça normal bir durumdur.

Ancak katastrofik düşüncelerin etkisinde olan bireyler bu durumun kendileriyle ilgili olduğunu düşünebilirler.

Bu kişiler bu gibi durumlarda aradıkları kişiyle ilgili ‘’Benimle bir daha konuşmak istemiyor.’’, ‘’Ona rahatsızlık veriyorum bu yüzden telefonumu açmadı.’’ Gibi düşüncelere sahip olabilirler. Bunlar genellikle gerçek dışı olan düşüncelerdir. Ancak katastrofik düşünceleri olan kişiler sıklıkla içinde bulundukları durumla ilgili genelleme yapma eğilimi gösterirler. Bu kişiler yine başlarına gelen en ufak olumsuz bir olayda ‘’Hayatım artık bitti.’’, ‘’Ben mahvoldum, her şeyi berbat ettim’’ gibi düşüncelere kapılabilirler.

Böylece kişinin aklında daha önce bu tür düşünceler yokken katastrofik düşüncelerin etkisine girebilir. Ancak bu gibi katastrofik düşünceler kesinliklee normal değildir. Bu düşüncelerin temelinde depresyon ve anksiyete bozuklukları yatmaktadır.

Katastrofik Düşünceler Nelere Yol Açabilir?

Katastrofik durumlar ve düşünceler panik ataklara sebep olabilir. Kişiler bu gibi durumlarda çarpıntı ve yorgunluk gibi vücut tepkilerini yıkıcı şekilde yorumlama eğilimindedir. Bu bedensel duyumlar onlar için fiziksel bir felakete işarettir. Hafif bir çarpıntıyı bile ölümün habercisi saymak en yaygın katastrofik panik atak düşünceleri olmaktadır.

Vücut bu kaygılara olumsuz tepkiler vermeye devam ettikçe kişi kafasında kurduğu felaket senaryosunun doğru olduğunu düşünmeye başlayabilir. Bu anksiyete belirtileri böylece kısır bir döngüye girer ve giderek artış gösterebilir. Kişiler bu gibi durumlarda kimsenin dikkatini çekmeyen basit olayları bile fark eder hale gelebilir. Bu da aslında gerçek dışı olan düşüncelerin etkilerine girmelerini kolaylaştırmaktadır.

Katastrofik düşüncelerin etkisinde olan bir kişi genellikle şu durumları tecrübe eder:

Yaşanan ataklar sırasında kişiler yukarıda belirtilerden en az dördünü yaşarlar. Bu sayı kişinin içinde bulunduğu katastrofik düşüncenin şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir. Kişi bir kere atak yaşadığı zaman daha fazla panik atak yaşayacağını düşünerek korkuya kapılabilir.

Bu kaygı bütün gün devam edebilir ve kişi kendini ne zaman ve nerede atak yaşayabileceğini düşünür halde bulabilir. Bütün bunlar hem ilgili kişi hem de kişinin çevresi için oldukça yıkıcı etkiler bırakabilmektedir. Bu yüzden katastrofik düşüncelere sebep olan altta yatan hastalığın tedavi edilmesi en iyi çözüm olacaktır.

Bu konular hakkında detaylı bilgi almak için Şişli Terapi Enstitüsü’ne 0552 347 00 20  ulaşabilirsiniz.

BEŞİKTAŞ/ BALMUMCU