Fobiler Nelerdir?

Herkes zaman zaman endişeli veya huzursuz hisseder. Yeni bir işte ilk gününüz, uzun bir yolculuk yapma planları, dişçiye gitmek... böyle durumlarda avuç içi terler, titreme olur ve  kalp atış hızı artar. Bazı kaygılar, duruma odaklanmanıza yardımcı olurken bazıları, size engel olabilecek kadar ciddi durumda olabilir. Yaşadığınız kaygı sizi belirli durumlardan kaçınmanıza ya da yaşamdan zevk almanıza engel olarak yönlendirirse, anksiyete bozukluğuna sahip olabilirsiniz.  Bu tür kaygılarınızın bir nesne, durum veya canlı ile karşılaşıldığında ortaya çıkması fobileri oluşturur. Günlük yaşantınızı etkileyen fobiler ile başa çıkmak için uzman psikolog desteği iyileşmeye ve değişmeye adım atabilirsiniz.Fobi, bireyin bir durum, bir canlı, yer veya nesne hakkında aşırı, gerçekçi olmayan korku yaşamasına neden olan bir tür anksiyete bozukluğudur. Fobisi olan birey tehlikeli olduğunu düşündüğü şeyden kaçınmak için genellikle hayatlarını korkularına göre şekillendirir. Hayal edilen tehdit, tehdit faktörünün neden olduğu gerçek tehditlerden daha büyüktür. Kişi, fobilerinin kaynağı ile karşılaştığında yoğun bir sıkıntı yaşamaktadır. Bu bireyin normal işleyişini engelleyebilir ve bazen panik ataklara da neden olabilir.Fobisi olan bir kişi yaygın olarak görülen aşağıdaki göstergeler sahip olabilir;

• Korku kaynağına maruz kaldığında kontrol edilemez bir kaygı hissi
• Bu korkunun kaynağının ne pahasına olursa olsun kaçınılması gerektiği duygusu
• Tehdite maruz kaldığında düzgün çalışamama, işlevselliğin bozulması
• Korkunun gerçek dışı, mantıksız ve abartılı olduğunu, duyguları kontrol edememe ile birlikte olduğunu kabul etmek

Kişinin Fobi nesnesine maruz kaldığında panik ve yoğun endişe duyguları yaşama olasılığı yüksektir. Bu hislerin fiziksel etkileri şunları içerebilir:

• Terleme, anormal solunum, hızlı kalp atışı, titreme, sıcak basması, boğulma hissi, göğüs ağrıları veya gerginliği, iğnelenme hissi, kuru ağız, mide bulantısı, baş dönmesi, baş ağrısı

Bu semptomlara cevap olarak, bazı bireyler kendilerini izole etmeye başlar, bu da günlük yaşamda ve ilişkilerin sürdürülmesinde ciddi zorluklara yol açar. Bazı durumlarda, kişi, hayali hastalıklar veya yakınlardaki ölümle ilgili sürekli bir endişe nedeniyle psikolog desteğine başvurabilir.   

Fobilerin Türleri

Fobilerin içerdiği üç ana fobi grubu vardır:

• En yaygın olan ve belirli nesnelere odaklanan özgül(basit) fobiler
• Sosyal veya kamusal durumlarda aşırı kaygıya yol açan sosyal fobi ve
• Kolayca kaçışın olmadığı halka açık yerlerde yalnız kalmaktan korkan Agorafobi.

Özgül veya Basit Fobiler; aslında nispeten güvenli olan belirli bir nesne veya durum için yoğun bir korku yaratır . Özgül fobilerden şikayetçi insanlar korkularının gerçek dışı olduğunun farkındalar, ancak nesneye veya duruma karşı karşıya gelme düşüncesi genellikle panik atak veya ciddi endişe yaratmaktadır.

Özgül fobiler arasında köpekler, böcekler veya yılanların sürekli korkusu olabilir; araba sürmek; yükseklik; tüneller veya köprüler; uçak korkusu da olabilir. Özgül Fobilerin nedeni bilinmemekle birlikte aile aktarımı ile geldiği düşünülmektedir. Özgül fobiler genellikle ergenlik veya yetişkinlikte başlar. Aniden başlarlar ve çocukluk fobilerinde daha devamlı olma eğilimindedirler. Çocuklar belirli fobilere sahip olduğunda - örneğin, bir hayvan korkusu - bu korkular genellikle yetişkinliğe devam etse de zamanla ortadan kalkar. Bazı insanlarda devam edebilirken bazı insanlarda ortadan kaybolmaktadır.Sosyal Fobi; diğer insanların önünde küçük düşürülme veya utanma korkusu yaratabilir. Bu sorun aynı zamanda aşağılık ve düşük özgüven duygusuyla da ilişkili olabilir ve bir kişiyi okulu bırakmaya, arkadaş edinmekten kaçınmaya ve işsiz kalmaya itebilir.Agorafobi; insanların, insanlarla dolu bir odada veya bir asansörde olduğu gibi kaçmak için zor olabileceği veya kaçmasının utanç verici olabileceği yerlerde veya durumlarda olma konusunda endişe duymalarına neden olur. Bazı durumlarda, panik ataklar kişiyi o kadar güçsüzleşebilir ki, başka bir panik ataktan korkuyorlarsa o zaman agorafobi gelişebilir. Aşırı durumlarda, agorafobi olan bir kişi evini terk etmekten korkabilir.Bu bozukluğun bazen utangaçlık olduğu düşünülse de, aynı şey değildir. Utangaç insanlar sosyal durumlarda aşırı endişe yaşamazlar, ya da onlardan kaçınmaları gerekmez. Buna karşılık, sosyal fobisi olan insanlar, özel durumlar dışında çoğu zaman insanlarla rahat olabilirler. Genellikle sosyal fobiye depresyon veya madde bağımlılığı eşlik edebilir.Dört ana spesifik fobinin diğer örnekleri şunlardır:

• Doğal çevre: Şimşek, su, fırtına, kasırga, kasırga veya kirlenme korkusu
• Hayvan: Yılan, kemirgen, kedi veya kuş, köpek korkusu
• Tıbbi: Kan görmek veya doktora gitmekten korkmak
• Durumsal: Köprülerden korkma, evden ayrılamama veya araba kullanamama

Ne zaman uzman psikolog desteği almalıyım?

Fobilerinizin ne zaman terapi ve psikolog desteği gerektirdiğini bilmek zor olabilir. Fobinizi tetikleyen nesne, faaliyet veya durumdan kaçınmak, günlük yaşamınıza müdahale ediyorsa veya sizi başka türlü zevk alacağınız şeylerden alıkoyuyorsa, yardım isteme zamanı gelmiştir.Aşağıdaki durumları yaşıyorsanız bir psikolog desteği almak fobiniz ile başetmek için yardımcı olabilir;

• Yoğun ve engelleyici korku, endişe veya panik
• Korkunun, tehlikeyle orantılı olmadığını bilmek
• Fobiniz yüzünden belirli durumlardan ve yerlerden kaçınmak
• Kaçınmanızın, normal rutininizi engellemesi veya ciddi sıkıntılara neden olması
• Diğer sağlık sorunları için destek almanızı önlemesi - örneğin, telefonu kullanmanızı veya doktora görünmenizi engellemesi
• En az altı ay boyunca fobiniz olması

  Fobinizi yönetmenize yardımcı olacak uzman bir psikolog ile terapi sürecine başlamak gündelik yaşamınızın normal işleyişine geri dönmenizi sağlayabilir. Düzenli olarak bir terapi desteği almak ve alanında uzman olan psikolog desteği almak yaşamınızın sağlıklı olarak şekillenmesine bir adım olabilir.

Terapi Süreci Nasıl İşler ?

Terapi, olumsuz düşünceleri, işlevsel olmayan inançları ve fobik duruma verilen olumsuz tepkileri belirlemeye ve değiştirmeye odaklanır.  Uzman psikologlar fobilerinizi belirleyerek bunlar üzerine çalışır. Düzenli olarak terapi seanslarına katılmak fobileriniz ile başa çıkmaya yardımcı olacaktır. Bilişsel davranışçı terapi (BDT) fobiler için en sık kullanılan terapötik tedavi yöntemidir. Kontrollü bir ortamda korku kaynağına maruz kalmayı içerir. Bu tedavi insanları rahatsız edebilir ve endişeyi azaltabilir. Fobilerinizden kurtulmak ve rahat bir yaşam sürmek istiyorsanız uzman bir psikolog desteğine başvurabilirsiniz. Psikolog desteği almak sizi hasta ya da deli yapmaz, yaşam kaliteniz ve iç huzurunuz için önemli bir adımdır.   Bu konular hakkında detaylı bilgi almak için Şişli Terapi Enstitüsü’ne 0552 347 00 20  ulaşabilirsiniz.BEŞİKTAŞ/ BALMUMCU